Ez diot antzik ematen

Esapide hau esanahi bikoa; batetik "ezagutu" aditzaren parekoa izan daiteke, eta, bestetik, "ulertu" erabili beharrean "antz eman" lokuzioaz balia gaitezke. Jakina, ez nahastu "antzeman" eta gehienbat ezezkoetan erabiltzen den "antz eman". Elhuyar Hiztegian adibide bi aurkitu ditugu:

1. Hala jantzita, inork ez zion antzik eman: así vestido, nadie le reconoció. 
2. Solfeoari ez diot antzik ematen: yo de solfeo no entiendo (no sé solfear)

Tximetarainokoak galdu

Tximaluzea, zapaztoa...

Ez dirudi apustuetarako garai onik denik. Antzina, hala ere, baten baten bat baserria galtzeraino heldu omen zen... haiek garaiak, haiek! Gaur egun, ostera, askok etxegabetzea dela-kausa, etxea eta hainbat ondasun galtzen dituzte hipoteken jolas amaigabe horren erruz. Baina, badauka den-dena galtzeak tximekin zerikusirik? Antza, bai, izan ere, gal daitezkeen azkenak tximak dira. Horiek galduta, gureak egin du, alajaina! Horren erakusle, topatu dudan ezinago esaldi eder hau:

  "Frontoiko apustuetan tximetarainokoak galdu ditu"

Ongi jaioak gaude!

Aspaldion gertatzen den guztia kontuan harturik, jendaila horrekin ez dago inondik inora fidatzerik, ez horixe! Bizi dugun egoera lazgarria da, ia-ia arineketan hasi eta ez gelditzerainokoa, Artizarrera heldu artekoa. Hori dela-eta, esamolde apropos eta egoki askoa aurkitu dut: "Itsua badabil itsumutil, ongi jaioak gaude", hau da, lapurra diruzaina bada, gureak egin du!!

Itsua badabil itsumutil, ongi jaioak gaude!!

Abondo

Azkenaldi honetan, dirua izan ohi dugu hizpide nornahirekin, non-nahi eta noiznahi, erruz lapurtzen dute eta! Berari loturiko esapidetxo interesgarri bat topatu dut Elhuyar eta Labayru hiztegietan norbaitek dirua barra-barra darabilela adierazteko: abondo. Adibideak honako hauek dituzue:

  Abondo dauka dirua: tiene dinero en abundancia.

Dirua abondo egiten dau horrek.

Adar bat falta du...

Egoera berezi batzuetan beti etortzen zait burura "torlojo" hitza, erdaraz, eta ez euskaraz, erabiltzen dela jakin arren. Gustukoa izan dut beti "Le falta un tornillo" esatea. Oso adierazgarria iruditu izan zait. Euskaraz esamolde egokia erabili nahian,  araka eta araka jardun ondoren alagalako esamoldearekin topo egin dut: "Adar bat falta izan". Ezin esapide euskaldunagoa, ezta?

Alagala(ko)

Bizkai aldean erabiltzen dugun berba egoki eta eder baten berri eman beharrean gaude gaurkoan: alagala(ko). Egoki, apropos, erako eta aukerako hitzen baliokidea da. Adibidez:

 Bere izaerari alagala zetorkion bizibidea (Su profesión se adecuaba oportunamente a su personalidad)
Alagalakoa da horretarako (Es idóneo para eso)

Atsegin-sari

Oso esapide ederra norbaitek inolako interesik gabe lagundu digula adierazteko. Atseginaren ordainez eman digu laguntza, alegia:

 

Atsegin-sari aritu zaigu laguntzen